ẢNH HƯỞNG CỦA PHẬT GIÁO TRONG VĂN HỌC DÂN GIAN LÀO QUA MỘT SỐ TÁC PHẨM TIÊU BIỂU
DOI:
https://doi.org/10.18173/2354-1067.2025-0040Từ khóa:
Lào, Phật giáo, văn học dân gianTóm tắt
Lào có một kho tàng văn học dân gian phong phú. Nghiên cứu văn học dân gian Lào không thể không nhắc tới sự ảnh hưởng của nhân tố Phật giáo. Bằng nhiều con đường khác nhau, Phật giáo đã du nhập vào Lào, cùng với đó là sự hiện diện của dòng văn học Phật giáo từ Ấn Độ trên đất nước Triệu Voi (tên gọi khác của Lào). Với tính chất ấy, bài viết này dựa trên cơ sở của phương pháp loại hình học, bước đầu khảo sát một số tác phẩm tiêu biểu trong văn học Lào; phân tích sự ảnh hưởng của yếu tố Phật giáo trên phương diện cốt truyện, hình tượng nhân vật, motif. Từ đó, rút ra nhận xét về quá trình giao lưu, tiếp xúc, tiếp biến văn học Phật giáo tại Lào.
Tài liệu tham khảo
[1] TĐ Thiện, TT Lạc & CV Tuấn, (2020). Phật giáo Việt Nam tại Lào. NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, tr.34.
[2] Đ Ninh, (2004). Nghiên cứu Văn học Đông Nam Á. NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội, tr.459-523.
[3] NT Đắc (cb), (1983). Văn học các nước Đông Nam Á. Viện Đông Nam Á, Hà Nội, tr.41-64.
[4] LĐ Trung (cb), (1998). Văn học Đông Nam Á. NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.17-54.
[5] PT Hiền & ĐV Đăng, (18/05/2025). Ảnh hưởng của Jataka trong văn hóa Đông Nam Á, Nguyệt san Giác Ngộ, https://giacngo.vn.
[6] PT Hiền, (11/05/2025). Đôi nét về bản sắc văn hóa Lào qua quá trình bản địa hóa sử thi Ramayana trong Phra Lak Phra Lam, https://www.vanhoahoc.edu.vn/nghien-cuu/van-hoa-the-gioi/van-hoa-dong-nam-a.
[7] PT Hiền, (2008). “Phương diện kết cấu trong nghệ thuật kể chuyện - thuyết pháp của Jataka”, Tạp chí Nghiên cứu Văn học, (8), 93-105.
[8] NV Thoàn, (2007). Phật giáo Lào dưới góc nhìn văn hóa. NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, tr.161.
[9] Ahir DC, (2000). The Influence of Jatakas on Art and Literature. B.R. Publishing Corporation, Delhi.
[10] Pranee W, (12/04/2025). “The Jataka Stories and Laopuan worldview”. Asian Folklore Studies, (48), Silpakorn University, Bangkok, Thailand, tr.21-30.
[11] Vongsopha VS, (2012). The Role and Impact of Vessantara Jātaka in the Lao PDR, www.buddhismandaustralia.com.
[12] LB Hán, TĐ Sử & NK Phi, (2000). Từ điển thuật ngữ văn học. NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.99.
[13] ĐT Hà, (2015). Giáo trình Văn học Ấn Độ. NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội, tr.38.
[14] NV Doanh, (2008). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội.
[15] TM Châu, N Tâm, TP Lan (dịch), (2015). Đại Tạng Kinh Việt Nam/Kinh Tiểu Bộ (tập V). NXB Tôn giáo, Hà Nội, tr.533-541.
[16] NV Doanh, (2008). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội, tr.26-31.
[17] TM Châu, N Tâm, TP Lan (dịch), (2015). Đại Tạng Kinh Việt Nam/Kinh Tiểu Bộ (tập IV). NXB Tôn giáo, Hà Nội, tr.318-322.
[18] NV Doanh, (2008). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội, tr.18-34.
[19] TM Châu, N Tâm, TP Lan (dịch), (2015). Đại Tạng Kinh Việt Nam/Kinh Tiểu Bộ (tập III). NXB Tôn giáo, Hà Nội, tr.530-533.
[20] NV Doanh, (2008). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa Thông tin, Hà Nội, tr.46.
[21] Đ Tiến - Q Lai (lược dịch), (1984). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa, Hà Nội.
[22] Bộ Giáo dục và Thể thao CHDCND Lào, (2012). Từ điển Lào - Việt. NXB Giáo dục Việt Nam, Hà Nội, tr.529.
[23] TNB Giác, (28/04/2025). Vài suy nghĩ từ nhân vật Đề Bà Đạt Đa, Tạp chí Nghiên cứu Phật học, https://tapchinghiencuuphathoc.vn.
[24] VT Tinh, (1972). The Phra Lak - Phra Lam of the Lao version of the Ramayana. Cultural survey of Lao.
[25] LC Quế, (2001). Văn hóa dân gian - Khảo sát và Nghiên cứu. NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội, tr.79.
[26] Morfologija Skazki, (2003). Tuyển tập V.I.A. Propp, (tập 1, Chu Xuân Diên dịch). NXB Văn hóa Dân tộc, Hà Nội.
[27] LB Hán, TĐ Sử, NK Phi, (2000). Từ điển thuật ngữ văn học. NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.9168.
[28] LN Ân, (2003). 150 thuật ngữ văn học. NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội, tr.209.
[29] TK Ngân, (01/05/2025). Việc biên soạn từ điển “tip” và “môtip” trong ngành folklore thế giới, https://nguvan.hnue.edu.vn.
[30] Đ Tiến (lược dịch), (1967). Truyện cổ Lào. NXB Văn hóa Dân tộc, Hà Nội, tr.7.
[31] VT Tinh, (1972). The Phra Lak - Phra Lam of the Lao version of the Ramayana. Cultural survey of Lao, tr.8.
[32] Đ Tiến (lược dịch), (1967). Truyền cổ Lào. NXB Văn hóa Dân tộc, Hà Nội.
[33] PT Hiền, (22/04/2025). Đôi nét bản sắc văn hóa Lào qua quá trình bản địa hóa sử thi Ramayana trong Phra Lak, Phra Lam, https://quankhoasu4.blogspot.com.
[34] Bò Xẻng Khăm Vông - Đala (chủ biên), (2001). Lịch sử văn học Lào thời kỳ vương quốc Lào Lan Xang (tập 2, Trần Ngọc Dung dịch). NXB Giáo dục, Hà Nội, tr.52-53.
[35] NL Thi (chủ biên), (2012). Từ điển Lịch sử Văn hóa Lào. NXB Từ điển Bách khoa, Hà Nội, tr.52-53.
[36] H Nguyên, (1995). Lào: Đất nước, con người. NXB Thuận Hóa, Huế, tr.267.
