CHẤN THƯƠNG KÉP TRONG VĂN HỌC HẬU CHIẾN: TRƯỜNG HỢP TÔI LÀ CON GÁI CỦA CHA TÔI CỦA PHAN THÚY HÀ
DOI:
https://doi.org/10.18173/2354-1067.2025-0034Từ khóa:
chấn thương kép, kí ức hậu sinh, chấn thương liên thế hệ, phi hư cấu, văn học hậu chiến Việt NamTóm tắt
Bài viết phân tích hiện tượng chấn thương kép trong tác phẩm Tôi là con gái của cha tôi của Phan Thúy Hà, tập trung vào vai trò của thế hệ thứ hai trong việc tiếp nhận và tái hiện kí ức chấn thương của thế hệ trước trong bối cảnh hậu chiến tại Việt Nam. Nghiên cứu sử dụng lí thuyết kí ức hậu sinh và chấn thương liên thế hệ, áp dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp với hướng tiếp cận liên ngành giữa văn học và phân tâm học, cùng với phương pháp phân tích tự sự để lí giải cách thức văn bản phi hư cấu vận hành như một cấu trúc chồng lớp kí ức. Bài viết đề xuất vận dụng khái niệm 'chấn thương kép' đối với thế hệ thứ hai như một hướng tiếp cận mới, nhằm góp phần làm sáng tỏ chiều sâu của tự sự hậu chiến. Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng người kể không chỉ kế thừa kí ức chiến tranh mà còn trải qua chấn thương thứ phát trong quá trình truy vấn những kí ức chưa được giải tỏa. Bài viết khẳng định vai trò của hành động kể lại - lời chứng của thế hệ sau trở thành một biểu hiện của trách nhiệm ghi nhớ và mở ra khả năng chữa lành.
Tài liệu tham khảo
[1] Caruth C, (1996). Unclaimed experience: Trauma, narrative, and history. Johns Hopkins University Press, pp. 4–9, 153–156.
[2] Hirsch M, (2008). The generation of postmemory. Poetics Today, 29(1), 103–128. https://doi.org/10.1215/03335372-2007-019
[3] Yehuda R & Lehrner A, (2018). Intergenerational transmission of trauma effects: Putative role of epigenetic mechanisms. World Psychiatry, 17(3), 243–257. https://doi.org/10.1002/wps.20568
[4] PT Hà, (2022). Tôi là con gái của cha tôi. NXB Phụ nữ Việt Nam, Hà Nội, tr. 5–15, 47–69, 101–113.
[5] CK Lan, (2021). Chấn thương kép trong nỗi buồn chiến tranh của Bảo Ninh. Tạp chí Nghiên cứu Văn học, số 2, 22–43.
[6] Ooi KG & Cao KL, (2021). Understanding the double trauma in “The Sorrow of War”. In Trauma and Memory in Post-Vietnam War Literature (pp. 120–135). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781032616209-8
[7] Jin-rong HOU & Hoe KM, (2023). Narratives of traumatic memory and relocation of victims in “The Lotus and the Storm”. Journal of Literature and Art Studies, 13(1), 1–6. https://doi.org/10.17265/2159-5836/2023.01.001
[8] Khan H & Shahid A, (2024). Double Trauma and Testimonial Memory in Basharat Peer’s Curfewed Night. Journal of Trauma and Memory Studies, 12(1), 1–14.
[9] Beeghly M, (2024). Toward a multi-level approach to the study of the intergenerational transmission of trauma: Current findings and future directions. Development and Psychopathology, 36(4), 1400–1418. https://doi.org/10.1017/S0954579424000023
[10] LaCapra D, (2001). Writing history, writing trauma (pp. 85–110). Baltimore: Johns Hopkins University Press.
