PHẢN KÍ ỨC VỀ CĂN TÍNH DO THÁI TRONG TIỂU THUYẾT CỦA PATRICK MODIANO: MỘT NỖ LỰC CHỐNG LẠI THAO TÚNG KÍ ỨC
DOI:
https://doi.org/10.18173/2354-1067.2025-0016Từ khóa:
Patrick Modiano, phản kí ức, thao túng kí ức, căn tính, Do Thái,…Tóm tắt
Patrick Modiano thông qua hình ảnh người Do Thái đã tái hiện đầy sâu sắc mối quan hệ giữa kí ức – căn tính – quyền lực. Việc đặt tác phẩm dưới góc độ tự sự học, tâm lí học hay phê bình tiểu sử của các công trình đi trước đã vô tình bỏ qua các khía cạnh xã hội, chính trị và đạo đức ẩn chứa trong đó. Để bổ khuyết, bài viết tiếp cận một số sáng tác tiêu biểu của Modiano theo hướng liên ngành, kết hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực khác nhau: lịch sử, triết học, chính trị, đặc biệt là các lí thuyết kí ức học như phản kí ức (Michel Foucault), thao túng kí ức (Paul Ricoeur) và một số lí thuyết về căn tính. Phương pháp diễn giải lịch sử cũng được sử dụng để đối chiếu, so sánh những sự kiện lịch sử được nhắc đến trong tác phẩm với những phát ngôn chính thống của chúng. Mục đích là làm rõ cách mà căn tính Do Thái bị áp chế và định hình bởi diễn ngôn bài Do Thái và quá trình đồng hóa được phản ánh trong tác phẩm. Qua đó, bài viết khẳng định các nhân vật Do Thái trong tiểu thuyết của Patrick Modiano vận hành như những thực thể phản kí ức; qua chúng, Modiano chất vấn những diễn ngôn lịch sử chính thống và kháng cự lại sự thao túng về mặt ý thức hệ đối với kí ức tập thể ở nước Pháp thời hậu chiến.
Tài liệu tham khảo
[1] Malpas, S. (2004). The postmodernism. Routledge.
[2] Todorov, T. (2000). Memory as a remedy for evil. Robert Laffont. (Mémoire du mal, tentation du bien: Enquête sur le siècle)
[3] Halbwachs, M. (1992). On collect memory. The University of Chicago Press.
[4] Ricoeur, P. (2006). Memory, history, forgetting. The University of Chicago Press.
[5] Nettelbeck, C. W., & Hueston, P. A. (1986). Patrick Modiano: Identity. Lettres Modernes. (Patrick Modiano: Pièces d’identité)
[6] Avni, O. (1994). Patrick Modiano: A French Jew? French Studies, 85, 227–247.
[7] Suleiman, S. R. (2007). “Oneself as another”: Identification and mourning in Patrick Modiano’s Dora Bruder. Studies in 20th & 21st Century Literature, 31, 325–350.
[8] Green, M. J. (2007). People who leave no trace: Dora Bruder and the French immigrant community. Studies in 20th & 21st Century Literature, 31, 434–449.
[9] Gratton, J. (2005). Postmemory, prememory, paramemory: The writing of Patrick Modiano. French Studies, 59, 39–45.
[10] Foucault, M. (1996). Language, counter-memory, practice: Selected essays and interviews. Cornell University Press.
[11] Foucault, M. (1978). The history of sexuality (R. Hurley, Trans.). Pantheon Books.
[12] Narayanaswami, K. (2011). Analysis of Nazi propaganda: A behavioral study. Weblogs at Harvard. https://archive.blogs.harvard.edu/karthik/files/2011/04/HIST-1572-Analysis-of-Nazi-Propaganda-KNarayanaswami.pdf
[13] Modiano, P. (2017). Quảng trường Ngôi Sao (Vũ Đình Phong, Trans.). Nxb Văn học.
[14] Lawlor, C. (2007). Consumption and literature: The making of the romantic disease. Palgrave Macmillan.
[15] Modiano, P. (2023). Đi tìm Dora (Lâm An, Trans.). Nxb Hà Nội.
[16] Vichy Government. (1940). Law on the statute of Jews. Journal officiel de l’État Français. https://www.lhistoire.fr/portfolio/document-loi-du-3-octobre-1940-portant-statut-des-juifs (Loi portant statut des Juifs)
[17] Vichy Government. (1941). Law on the statute of Jews. Journal officiel de l’État Français. https://www.yadvashem.org/fr/docs/loi-du-2-juin-1941-portant-statut-des-juifs.html (Loi portant statut des Juifs 1941)
[18] Sartre, J. P. (1956). Being and nothingness: An essay on phenomenological ontology (H. E. Barnes, Trans.). Philosophical Library.
[19] Sartre, J. P. (1954). Anti-Semite and Jew. Gallimard. (Réflexions sur la question juive)
[20] Modiano, P. (1969). Night rounds. Gallimard. (La Ronde de nuit)
[21] Modiano, P. (2020). Những đại lộ vành đai (Trương Xuân Huy, Trans.). Nxb Hà Nội.
[22] Văn, N. T. (2024, October 26). Diễn từ Nobel - Patrick Modiano. Tạp chí Sông Hương. http://tapchisonghuong.com.vn/tin-tuc/p0/c57/n18400/Dien-tu-Nobel.html
