TỪ URUK ĐẾN BABYLON: SỰ CHUYỂN TIẾP VĂN HOÁ TRONG CÁC ĐÔ THỊ VÙNG LƯỠNG HÀ CỔ ĐẠI
DOI:
https://doi.org/10.18173/2354-1067.2024-0039Từ khóa:
Uruk, Babylon, văn hoá, đô thị, vùng Lưỡng HàTóm tắt
Cùng với những thành tựu về tổ chức nhà nước và chữ viết, sự ra đời của các đô thị là một dấu hiệu quan trọng đánh dấu sự khởi đầu của thời đại văn minh. Xuyên suốt lịch sử, sự tách biệt các đô thị ra khỏi các khu vực nông thôn không chỉ mang tính kinh tế mà nó còn thu hút tài năng, của cải, do đó các đô thị mang đặc trưng đa văn hoá rõ rệt. Khu vực miền Nam Lưỡng Hà là nơi chứng kiến sự xuất hiện của các đô thị sớm nhất trong lịch sử nhân loại. Mặc dù khu vực này trải qua nhiều biến động về chính trị trong suốt thời kì cổ đại, tuy nhiên, một điều đáng ngạc nhiên là các tộc người khác nhau ở Lưỡng Hà đã lưu giữ, chuyển tiếp và sáng tạo văn hoá trong các đô thị, tạo nên đặc trưng của nền văn hoá đô thị vùng Lưỡng Hà, vừa mang tính tổng hợp, vừa có sắc thái riêng. Bài viết này tập trung khảo sát sự chuyển tiếp văn hoá trong hai đô thị Uruk và Babylon trên các khía cạnh cấu trúc, tín ngưỡng, kiến trúc và luật pháp.
Tài liệu tham khảo
[1] ĐT Hoàng, (2000). Lịch sử đô thị. NXB Khoa học Xã hội, Hà Nội
[2] NQ Thông, (2011). Lịch sử xây dựng đô thị cổ đại và trung đại phương Tây. NXB Xây dựng, Hà Nội.
[3] Wilson B, 2023 (Hoàng Đức Long dịch). Lịch sử phát triển đô thị, phát minh lớn nhất của loài người. NXB Thế giới, Hà Nội
[4] Oppenheim LA, (1977). Ancient Mesopotamia: Portrait of a Dead Civilization. The University of Chicago, USA.
[5] Woods C (edited), (2010). Visible Language: Inventions of writing in the ancient Middle East and Beyond. M&G Graphic, Chicago, Illinois
[6] NM Tuấn, (2016). Lịch sử nhà nước và pháp luật thế giới. NXB Đại học Quốc gia, Hà Nội.
[7] Paul JJS, Gullög N, Frands H & Christian I, (2010). The Urban Mind: Cultural and Environmental Dynamics. Uppsala University, Sweden
[8] Algaze G, Burchard B, Bernard KA, Philip LK, Wade R, Kotter C, Lamberg-Karlovsky C, Glenn MS, Harvey W, Robert JW, Rita PW & Allen Z, (1989). The Uruk Expansion: Cross-cultural Exchange in Early Mesopotamian Civilization, Current Anthropology. The University of Chicago Press, 571-608.
[9] Cuneiform Writing in Mesopotamia Begins at Uruk in Association with the Development of Urban Life Circa 3200 to 2900 BCE (truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2024), https://www.historyofinformation.com/detail.php?id=1283
[10] Eugen W, Văn minh phương Tây: vùng Lưỡng Hà, (Lê Quỳnh Ba dịch), https://nghiencuulichsu.com/2017/03/29/van-minh-phuong-tay-vung-luong-ha/, truy cập ngày 3 tháng 11 năm 2023.
[11] Beyer G, (2023, October 10). The Ancient Cities of Sumeria: Eridu & Uruk. Retrieved from https://www.thecollector.com/ancient-cities-sumeria-uruk-eridu/
[12] https://www.britannica.com/topic/cuneiform